Beynəlxalq alimlər qrupu neandertalların yoxa çıxmasına onların nəsillərinin tükənməsindən on minlərlə il əvvəl genetik müxtəlifliyin kritik şəkildə itirilməsinin səbəb olduğu hipotezini təsdiqləyib. Bu araşdırma “Nature Communications” (NatCom) jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatçılar neandertalların qalıqlarında daxili qulağın formasının təhlili kimi unikal bir metod tətbiq ediblər. Məlum olub ki, təxminən 100 min il əvvəl populyasiyanın sayında kəskin azalma baş verib ki, bu da genetik müxtəlifliyin azalmasına səbəb olub.

“Daxili qulağın strukturu doğuşdan əvvəl formalaşır və demək olar ki, dəyişmir, buna görə də onun dəyişkənliyi genetik fərqlərin əla göstəricisidir,” – deyə Binhemton Universitetindən antropoloq Rolf Kvam izah edib.

Alimlər Xorvatiyadakı Krpina neandertal dayanacağından (130 min il əvvəl) və Fransada, Belçikada və İsraildakı neandertalların sonrakı dayanacaqlarından (41-64 min il əvvəl) əldə edilmiş məlumatlara əsaslanıblar. Tahlil göstəriciləri göstərib ki, bu dövrlər arasında genetik müxtəliflik əhəmiyyətli dərəcədə azalıb və bu, təxminən 40 min il əvvəl neandertalların yoxa çıxması ilə üst-üstə düşür.

“Biz ilk dəfə neandertalların nəsli kəsilməzdən əvvəl genetik müxtəlifliyin azaldığına dair bu qədər aydın sübut əldə etdik,” – tədqiqatın həmmüəllifi Mersedes Konde-Valverde qeyd edib. O, Alkala Universitetindən antropoloqdur.

Maraqlıdır ki, Krpinadan tapılan qədim qalıqlar 430 min il yaşında olan nümunələrlə müqayisə edildikdə gözlənilməz dərəcədə yüksək müxtəliflik göstəricisi nümayiş etdirib. Bu, erkən genetik böhran haqqında köhnə hipotezi təkzib edir və populyasiyanın əsas azalmasının nisbətən gec baş verdiyini göstərir.

Gələcəkdə alimlər bu metodu dünyanın digər nümunələrinə tətbiq etməyi planlaşdırırlar. Beləliklə, onların araşdırmaları neandertalların genetik tarixi və nəsli kəsilməsinin səbəbləri haqqında daha geniş məlumat təmin edə bilər.