Azərbaycan Səhiyyə Sistemindəki Problemlər

Riyaziyyatın bölmə əməli, sadə görünə bilər, lakin onun həyatdakı əksini göz önünə gətirdikdə, məsələnin ciddiliyini daha yaxşı dərk edirik. Məsələn, Azərbaycan dövlətinin sığorta büdcəsi dividentlərin bölünməsindən yaranan problemlər ciddi narahatlıqlara yol açır. Burada, bölünən dövletin puludur, bölən isə İcbari Tibbi Sığorta (ITS) və Tibbi Əsassiz Üzvlük (TƏBİB), bir qism isə insanların sağlamlığıdır. Qalıq isə sistemin uğursuzluğunu göstərir: çatışmazlıqlar həm cəmiyyətə, həm də tibb sektoruna mənfi təsir edir.

Son dövrlərdə Azərbaycan səhiyyə sistemində baş verən dəyişikliklər, xüsusilə də icbari tibbi sığorta sisteminə keçid, ciddi tələbatı ortaya çıxartmışdır. Bu istiqamətdə baş verən hadisələr, tibb müəsisələrin və xidmətlərin bölüşdürülməsindəki qeyri-dəqiqliklərin ciddi nəticələrə yol açdığını göstərir. Saxta plastik cərrahlar qalmaqalına və icbari tibbi sığorta sahəsindəki mübarizəyə nəzər saldıqda, qlobal sağlık problemləri daha açıq şəkildə sezilir.

Baku TV ilə "Səhiyyə TV"-nin rəhbəri Azər Xudiyevin açıqlaması narahatlığın dərəcəsini artırır. Xudiyev bildirir ki, xəstələr icbari sığorta vasitəsilə əlverişli şəraitin əldə edilməsində ciddi problemlərlə üzləşirlər. Xəstələr, maraqlı klinikalara yönləndirilir və dövlət xəstəxanalarına göndərilir. Onun sözlərinə görə, özəl klinikalar maddi çətinliklərlə üzləşirlər, çünki müştəri axını kəskin azalmışdır. Nəticədə, xəstələr uzun növbələrdə qalma ilə qarşılaşır və keyfiyyətsiz tibb xidmətlərinə məruz qalırlar.

Düşünülən dəyişikliklərdən biri də dövlət xəstəxanalarının iqtisadi vəziyyətinin pisləşməsidir. Azər Xudiyev, "sosial tibb müəssisələrinin" bağlanma ehtimalı ilə bağlı narahatlığını dilə gətirir. O, proqnoz edir ki, bir neçə il ərzində fəaliyyət göstərən klinikaların 50%-i bağlanacaq.

Bu vəziyyətdə cəmiyyət arasında narazılıqlar artmağa başlayıb. Səhiyyə ilə bağlı geniş toplantılar keçirilib və böyük klinikalar arasında ITS-in monopoliyalaşması ilə bağlı tənqidlər irəl sürülüb. Bəzi mütəxəssislər, icbari tibbi sığortanın insanlara öz həkimlərini seçmək hüququnu əlindən aldığını iddia edirlər. Məlumatların toplanması zamanı isə həkim seçimində bir sıra çətinliklər müşahidə olunur.

Bundan əlavə, xəstələrin aparılması üçün cəmi bir neçə seçilmiş tibb müəssisəsinə yönləndirilməsi də diqqəti cəlb edir. Çox sayda həkim və ixtisaslı mütəxəssis olmadan xəstələr yalnız "sevimli" klinikalara yönləndirilir. Nəticədə, tibb müəssisələri arasında dərin fərqliliklər yaranır, bu da sistemin keyfiyyətini aşağı salır.

Nəticə olaraq, Azərbaycan səhiyyə sistemi iki hala bölünür: 1) İcbari Tibbi Sığorta (ITS) ilə monopollar yaradan klinikalar; 2) öz hesabına mübarizə aparan müəssisələr. Məlumatlar isə göstərir ki, ibarətli müalicələr yalnız seçilən bir neçə klinikada həyata keçirilir. Bu vəziyyət, dövlət xəstəxanalarının müvəffəqiyyətini zəiflədir və daha da pisləşdirməyi vəd edir.

Beləliklə, bu vəziyyət, Azərbaycanın səhiyyə sistemindəki qüsurların daha da ciddi problemlərə səbəb olmasının önünü açır. Problemlərin aradan qaldırılması üçün yeni yanaşma və effektiv islahatlar zəruridir.

Davami olacaq...